Jump to content

Kako pesme putuju

uros.krcadinac
uros.krcadinac
in Geopolemika

Featured Replies

Posted

Društvo,

Pokrećem temu o tome kako muzika putuje, kako se jedna pesma ili melodija seli iz jednog kraja sveta u drugi. Za početak, evo afričke verzije pesme Paradise od Coldplay-a:

http://keithpp.wordpress.com/2013/01/02/paradise-peponi-african-style/

Tu su i zanimljivi primeri iz naših krajeva. Štulićeve Usne vrele višnje u originalu je Dilanova Lily of the West. Čorbina Zelena trava doma mog obrada je Green Green Grass of Home. Zenica Blues Zabranjenog pušenja potiče od Kešove San Quentin. U suprotnom smeru, tu su Ivo Robić i Strangers in the night. Tu je Yugoton u Poljskoj.

Narodna pesma ovde poznata kao Ruse kose ili Anadolka potiče sa istoka, i svaka zemlja na potezu od Azije do Balkana ima svoju verziju ove pesme.

Za kraj, posebna poslastica. U trećem delu ove epizode, Radiolab nam priča kako su kantri pesme, male i nepoznate u Americi, postale neverovatni hitovi u Južnoj Africi, Zimbabveu i na Tajlandu:

http://www.radiolab.org/story/91635-songs-that-cross-borders/

Da li znate još neke primere?

Evo jedan nepatvoreni biser, senegalsko-bosanska konekcija :)

Youssou N'Dour - My doughter

Youssou N'Dour je vjerovatno najveća senegalska zvijezda, poznat je kod njih i kao borac ua ljudska prava, a prije dvije godine je bio i kandidat za predsjednika, ali je izgubio, nakon čega su izbili neredi. Nagradno pitanje glasi: ko je kod nas lapio ovu pjesmu? :)

A desi se da se pesme sa nasih prostora presele na daleki sever, recimo u Finsku.

Evo kako pesma Zdravka Colica Cija je ovo zvijezda zvuci na finskom:

http://www.youtube.com/watch?v=JhNwqtYysA4#

Pesma grupe Piloti Zaboravljeni, takodhe na finskom:

Nekada su Sladjana Milosevic i Dado Topic pevali pesmu Princeza, koja se takodje dopala Fincima pa su je prepevali i obradili:

Zanimljivo mi da jedna od poslednjih hit pesama u Brazilu ima naslov "Lepo, lepo" :) Pritom to na portugalskom ne znaci apsolutno nista. U nekom grubom prevodu, pesma kaze kako on nema kucu, plata mu kasni, auto mu oduzela banka, ali zato ima zensku i to zato sto ona voli njegovo "lepo, lepo", sto ostavlja prostor za razne interpretacije  ;)

Jedna od teorija zavere koju sam licno iskonstruisao je da je autor imao kontakt sa nekim sa nasih prostora i cuo rec "lepo", pa je ubacio u tekst :P Inace, kad se dvojica Brazilaca sretnu, rec kojom se pozdravljaju je "beleza", sto znaci-lepota ;D Nema smisla ni logike, ali tako je! Razgovor u prolazu tece ovako:

"Beleza?"

"Beleza!"  ;D

A evo i pesme:

http://www.youtube.com/watch?v=a7U0p2lcmMA#ws

  • Author

Mogu li pesme imati domovinu? Jesu li pesme nomadi ili starosedeoci nacionalnih kultura? Pa i narodna muzika, je li zbilja narodna? I šta to – narodna – uopšte znači?

Godina je 1932. Dragiša Nedović, mašinski radnik iz Šumadije, samouki pesnik i kompozitor, ima 16 godina. Odlučuje da peške pođe na put, kako bi „narod čuo njegovu muziku“. Putuje kroz Bosnu, Hercegovinu, Srbiju, Hrvatsku, Dalmaciju i nazad u Šumadiju. Usput piše pesme, mešajući stilove, melose, ritmove i svoja putnička iskustva. Te pesme su, reći će Boris Dežulović, „krajevi kojima je prolazio prihvatili kao svoje, pa su postajale narodne čim bi Dragiša zamakao drumom.“

Dragiša je tako napisao dalmatinsku „Kad si bila mala mare“ i „O, lipa ti neznanko“, napisao je sevdalinke „U lijepom starom gradu višegradu“ i „Prođoh Bosnom kroz gradove“, kao i klasike „Stani, stani, Ibar vodo“, „Jutros mi je ruža procvetala“ i „Ajd d’ idemo, Rado“.

U ovom članku Dežulović piše o Dragiši, ali i o drugim autorima zbunjujućeg porekla – o pokušajima malih balkanskih država da muziku etnički prisvoje i skotkaju je u nacionalne granice. Preporučujemo vam ga od sveg srca

http://www.slobodnadalmacija.hr/Hrvatska/tabid/66/articleType/ArticleView/articleId/130075/Default.aspx

  Nemam pojma odakle je potekla ta melodija, ali danas je ima svuda...

Pa, kazu, sa Bliskog Istoka...

A ovo je originalna verzija: Erev Shel Shoshanim (Vece Ruza)

Odlična tema, nadam se da neću promašiti ako se ne ograničim samo na pesme, već i na same muzičke žanrove i nastanak i popularnost istih u različitim delovima sveta.

Da li je kamerunski džez muzičar Manu Dibango mogao da nasluti da će ova njegova pesma postati poznata kao prva pesma u istoriji disko muzike? Preživela je milion obrada do sada, jedna jedina Soul Makossa.

Diskografska kuća Motown, jedna od najpoznatijih u istoriji američke popularne muzike, zaslužna za lansiranje crnačke muzike (pre svega soul-a i rnb-a) u mainstream. Ova diskografska kuća je bila toliko moćna sa toliko poznatih imena, da je nezvanično imala i svoj muzički žanr poznatiji i kao Motown sound. To je ustvari bio soul sa primesama pop muzike, kako bi bolje prošao kod širih narodnih masa, sam taj crossover je kad malo bolje razmislite, bio i ključ njihovog uspeha. Kako je u Jugoslaviji muzička scena tad bila jaka, za jednu komunističku zemlju, ovo je nešto naše najbliže motown sound-u što sam uspeo da nađem, kao Temptations na srpskom:

http://www.youtube.com/watch?v=asoi09IDcRE#

Ako slušate našu muziku iz šezdesetih godina naći ćete na mnogo obrada poznatih stranih pesama.

Takođe su zanimljive pesme koje su poznate u stranim zemljama, a u zemljama porekla niko nije čuo za njih. Verovatno najpoznatija ovakva pesma u poslednje vreme, o kojoj je snimljen i fenomenalan dokumentarac, jednom je neko odneo CD nepoznatog američkog umetnika na putovanje u Južnu Afriku, ostalo je istorija.

...još jedna slična pesma, poprilično nepoznata u zemlji u kojoj je nastala (SAD-u), dok je u Evropi postigla znatan uspeh i pušta se svugde.

Tek skoro sam saznao da ljudi iz Amerike nisu čuli za Boney M, čak ni za Abba-u i da im je promakao ceo euro disko fazon. Mnogi ne znaju da je onaj lik iz Boney M-a bio oženjen devojkom iz Skoplja i da je zato taj bend bio veoma popularan u Jugoslaviji, što je iniciralo nastanke sličnih bendova, kao što je Mirzino jato. Malo ko zna da je poznata pesma grupe Boney M, Rivers of Babylon, koju su pevali i veličine poput Boba Marley-a i Jimmy Cliff-a, ustvari u originalu pesma grupe The Melodians, koju su snimili za najpoznatiji jamajčanski gangstersi film, jamajčanske Rane, Harder They Come.

Da li znate da u Bruklinu znaju za Sinana Sakića, razbijaju čaše, seku vene...?

Za kraj jedna bomba, jeste li znali da je pesma Strangers in the Night Frenka Sinatre ustvari obrada pesme Stranci u noći, jugoslovenskog pevača Ive Robića. To bar tvrdi Ivo Robić, koji je navodno pesmu posle lošeg plasmana na nekom jugoslovenskom muzičkom festivalu prodao nemačkom kompozitoru Bertu Kaempfertu, koji je istu prodao Sinatri.

Nadam se da nisam promašio temu.

Pesme putuju!

:)

  • Author

Gospodine Šoferšajbno, hvala na tekstu. Za mnoge od primera koje navodiš čujem prvi put. :)

Nadam se da ćemo imati više ovakvih stvari na forumu :)

Kada sam 2010. bio u British Museumu, najvise paznje mi je privukla izlozba o Akan bubnju, istoriji africke muzike i njenom uticaju na "zapadnjacku" muziku. Jer gotovo sva popularna muzika koju danas slusamo vodi poreklo od ovog bubnja i njegovog ritma.

bsl_asante_akan_drum_channel_624x351.jpg

The Akan drum is the oldest African-American object in the British Museum, brought from West Africa to the Colony of Virginia as part of the slave trade around 1735.

'Akan' refers to an ethnic and linguistic group from West Africa which includes the Fante, Asante and Akuapem, and its culture is most apparent today in Ghana.

The drum was acquired by Sir Hans Sloane, whose collection formed the basis of the British Museum when it was founded in 1753.

Broadcaster, playwright, and British Museum Trustee Bonnie Greer has been involved in the creation of the display, which focuses on two main themes - the Transatlantic Slave Trade and the origins of African-American music.

"First of all it is the oldest African-American object in existence," Greer said. "It is an ancestor in a way that African peoples understand ancestors because it made their crossing."

The first part of the display describes the journey of the drum from West Africa to the Colony of Virginia, relating the suffering and displacement of peoples as a result of the Transatlantic Slave Trade.

This journey would have typically included the practice of 'dancing the slaves', where enslaved Africans were forcibly exercised on board the slave ships, a practice in which it is likely this drum would have played a part.

Greer said that the drum was probably used for the so-called 'Dance of the slaves'. "It is very difficult for us now to take on board now that these people who were stolen and sold on the West coast of Africa were basically merchandise, they were like horses or fine cars, and you had to keep them moving so if you can imagine people being underground on a ship, a grotty little wooden ship on a terrible Atlantic journey, having to be brought upstairs to get some fresh air, not to be depressed, to fight disease, because the minute they got off the ship in Virginia they would have been put in a holding pen and then put up to be sold. So this drum enabled them to remember, to hold on to some kind of connection with the old country."

Devorah Romanek, the curator of the North American Collections at the museum says that the knowledge about the slave trade is especially very important because "... the history is very painful and people should know it to understand their contemporary existence in terms of the trans-Atlantic slave trade but it's also something to be celebrated and people should understand that and sort of make their connection that history can be like that, can be incredibly painful and really also something to celebrate."

The second part of the display examines the massive influence of African and African-American music on most popular music from the 20th century onwards, including jazz, blues, R&B, and rock 'n' roll, as Greer explains its influence.

"This drum holds the traditions of loads of things, like rap, salsa, reggae, a lot of the music that is contemporary in West Africa now, European music, it's about that call and response, it's about the groove, it's about all of those notions that we have in rock'n'roll, jazz and rap and all of it," she says.

Pesma Gorana Bregovica Bluz za moju bivsu dragu je prepev pesme Led Zeppelin Since I've Been Loving You, i tako dalje, primera ima puno.

Samo ja sad ne znam da li pricamo o pesmama koje su nastale u okviru jedne neke grupe (etnicke/socijalne, i td) pa su spontano prelazile granice, ili o autorskim pesmama koje su prepevane, a cesto plagirane?

Mada nema veze, i takve pesme putuju. :) :)

  • Author

I jedno i drugo. :) Meni je tu najzanimljivije kako se jedna pesma, nastala u jednoj kulturu, primi u potpuno drugoj, udaljenoj kulturi. Čak i kao prepev, svejedno. Prepevi su sasvim legitimni i drago mi je da postoje. Zenica blues mi je, primera radi, mnogo bolja od Kešove San Quentin, dok su mi sve Zvonkove obrade mađarsko-ciganskih šansona i čardaša bolje nego originali. :)

Evo kako su Finci prepevali pesmu Harija Mata Harija Prsten i zlatan lanac

Super tema, čak sam se i nakanila da se registrujem na forumu, kako bih se priključila razgovoru.

Jako mi je zanimljiv taj fenomen o načinima putovanja muzike i zaista možemo da vidimo da se muzička kultura razlikuje od područja (čak ne ni zemlje, više je vezano za jezik i protok informacija, čini mi se) do područja. Ja sam u Francuskoj uspela da se upoznam sa mnogim novim žanrovima i muzikom pre svega neoafričke scene, latino, orijentalne, kao i sa muzikom koja dolazi i svih frankofonih područja. Isto tako vidim da Francuzi slabije upoznati sa nekim anglofonim autorima. Na primer, niko nije čuo za Nika Kejva.

Takođe, moram da naglasim da Zaz i nije toliko popularna u Francuskoj i da nikome ne bi palo na pamet da je poredi sa Edit Pjaf, kao kod nas.

No, najzanimljiviji mi je fenomen iz naše nekadašnje istorije, takozvani "meksički period". Sigurno ste videli na pločama naše muzičare sa sombrerima :) Još je zanimljiviji kontekst u kome je taj talas divljenja meksičkoj kulturi nastao:nakon Titovog istorijskog "NE". Pre toga su biskopi bili puni ruskih filmova, a radio-stanice ruske muzike. "Jugoslavija tada nije bila u mnogo dobrim odnosima sa Zapadom, a onda se dogodilo da su se njeni odnosi sa Sovjetskim Savezom pogoršali. I onda se javio problem: ako se otcijepiš i od jednih i od drugih, koji ćeš film u bioskop da staviš? Pa je Moša Pijade došao na ideju - uvoziti meksičke filmove"

http://www.nezavisne.com/umjetnost-zabava/muzika/Zaboravljeni-junaci-sombrero-ere-30562.html

Za fenomen Jugomeksikanaca posebno je bitan meksički film "Un dia de la vida", kod nas preveden kao "Mama Huanita". U Meksiku za taj film malo ko zna, a kod nas ga je gledala čitava jedna generacija. Muzika iz filma je prepevana i postala je deo kafanskog repertoara.

http://youtu.be/jBcgIzneAA4

Inače, film je totalno zajeban. Ako se dobro sećam, posle kraha revolucije, mladi oficir završava u zatvoru i osuđen je na smrt. Međutim, on zamoli da ga puste na slobodu jedan dan, na rođendan svoje mame (koja je u ratovima izgubila muža i sve ostale sinove), i daje časnu reč da će se vratiti na izvršenje svoje smrtne kazne. Tamo ga svi nagovaraju da pobegne, majka (Jugovića) pravi se da ništa ne zna, itd. Gledao sam ga pre dosta godina i baš je ostavio utisak.

Tekst prepeva govori o tome:

http://youtu.be/tyz0piwgT84

(dok originalni tekst, je l' te, ne govori o tome, nego je rođendanska pesmica za mamu Huanitu).

Sasvim u skladu sa temom preporuka za dokumentarac:

Moracete ga potraziti, nisam mogao da nadjem celu verziju.

Create an account or sign in to comment

Go to topic listing