Ransmajer čita "Atlas uplašenog čoveka" Izvor: Wikipedia
Atlas uplašenog čoveka je, ukratko, zbirka putopisnih lirskih meditacija iz čitavog svijeta. To ne bilo ništa posebno (i sam autor ovih redova je izdao zbirku koja je slično bila krštena) da ova knjiga zaista ne predstavlja nešto najbolje što se pojavilo na našem izdavačkom nebu, a prošlo je nekako nezapaženo.
Najveća prednost ove knjige je u apsolutnom odsustvu svakog senzacionalizma. U vremenu kad svi putuju i kad svi od sebe pokušavaju da naprave neustrašive avanturiste ovakva knjiga je istinski raritet. Nije to zbog toga što autor nije imao rizičnih situacija opasnih po život. Naprotiv. U Boliviji su na njega pucali vojni avioni u niskom letu, na Novom Zelandu umalo nije otklizio džipom u provaliju, pentrao se po Himalajima u potrazi za drevnim religijama, bježao je od ljutih slonova, ali nikada prilikom opisivanja tih situacija nije upao u jeftin senzacionalizam niti se pojavio i najmanji tračak egoizma. U takvim situacijama na površinu obično isplivava njegova predivna kontemplativnost i kad bi se ti momenti pretvorili u film to bi bili oni kadrovi kada prelomni trenuci počinju da se odvijaju u slow motionu, a protagonista savršeno svjesno sagledava situaciju u kojoj se nalazi.
Kristof Ransmajer je pjesnik trenutka. Tako bi se u najkraćem mogao opisati njegov stil. Priče su kratke, kao ti trenuci kojima se stalno vraća, a iz kojih počinju da se granaju rukavci pripovijedanja. Često je to istorija mjesta ili zemlje u kojoj se nalazi, ali to nikada nije istorija u onom akademskom, suvoparnom obliku od kojeg čovjeku zna da se digne kosa na glavi. Ne, istorija u Ransmajerovim putopisima ima pripovijednu snagu legende. Nekad to jeste legenda, ali nekada je sama istorija sebe učinila toliko nevjerovatnom da nam treba vremena da povjerujemo u nju.
Kao na primjer dok gleda tradiciju puštanja zmajeva u Indiji koja često zna da završi za određenim brojem mrtvih ili dok opisuje konobara u San Dijegu koji se sapliće dok ljudi posmatraju pomračenje Mjeseca, ali najviše možda u priči o zvijezdama samim dok ih pokušava gledati kroz teleskop u austrijskim planinama.
Svaka priča u ovoj knjizi počinje sa "video sam", ali kada čitalac uđe dublje u knjigu shvati da to prvo lice nema veze sa egoizmom i naglašavanjem ličnih događaja koliko potcrtava poziciju sebe kao nijemog posmatrača u svijetu koji je ljepši i čudesniji od svake bajke.
Lutajući svijetom tokom svih ovih godina dešavalo mu se da i on sam bude ako ne akter onda bar posmatrač istorijskih događaja. Ubistva Sika u znak odmazde zbog atentata na Indiru Gandi, vjetrovi promjene na Tjenanmenu, dani koji su prethodili kraljeubistvu u Nepalu, sve to uspio je da opiše maestralno i bez patetike u koju brojni zapadni autori padaju. Ransmajer se ne postavlja kao učitelj, ne docira, ne gleda svijet opterećen kompleksom više vrijednosti, naprotiv, on je svjedok, medijator između svjetova, storyteller u najljepšem mogućem značenju te riječi. Ova knjiga je, u stvari, savršeno otjelotvorenje imena izdavačke kuće (Geopoetika).
Iako su ga mnogi okarakterisali kao melanholičnog, moram priznati da ga ja nisam tako doživio. Ovu knjigu sam dobio lično od prevoditeljice, koja mi je rekla: "On mrači tamo gde bi ti vedrio." Ali čitajući ga Kristof Ransmajer mi se učinio kao jedno veliko dijete koje sa čuđenjem i divljenjem gleda na svijet i nikako ne može da se načudi njegovom beskonačnom bogatstvu i raznolikosti. Priča o jednonogom pljačkašu na Islandu koji je razvio nevjerovatnu brzinu praveći zvijezde možda spada u legendu, ali priča o čovjeku sa Novog Zelanda koji je nakon smrti žene u saobraćajnoj nesreći razlog za život pronašao u posmatranju albatrosa sa kćerkom koja je godinu dana bukvalno odbijala da raste (i nije rasla) spadaju u onu vrstu priča u kojima život premašuje svaku fantaziju. Glad koja izjeda stanovnike Uskršenjeg ostrva, čovjek u Čileu koji na sav glas reklamira srećke za lutriju, ali koje neće da proda, hrišćanski fanatici u Novom Meksiku koji se dobrovoljno prijavljuju da budu razapeti, čovjek koji godinama dobrovoljno i bez naknade u Slovačkoj održava staro jevrejsko groblje - sve te priče pucaju od životnosti, od živih dokaza šta je čovjek, a šta mora biti.
