Pored svoje očigledne svrhe i funkcije, geografske karte mogu biti mnogo toga: obrazovno-didaktička sredstva, naučni alat, umetnička dela, dokumenti o političkoj istoriji — ili sve to zajedno. Mape se mogu čitati kao nelinearne, nenarativne knjige, bogate informacijama ne samo o mestima i fenomenima koje prikazuju, nego i o svojim sastavljačima i njihovim pogledima na svet. Gotovo nijedna mapa, osim onih čisto fizičko-geografskih, ne može se posmatrati nezavisno od svoje kulturno-političke dimenzije, od konteksta i podteksta. Ako mapiramo religije, samo nas jedan korak deli od povezivanja religijske rasprostanjenosti sa ekonomskim aspektima prikazanih regija. Ako mapiramo bolesti, istovremeno smo rekli i nešto o državama i ljudima, političkim uređenjima, medicini i zdravlju, i efikasnosti (ili nedostatku) javnih programa za prevenciju i lečenje bolesti.
Aleksandar Kit Džonston (Alexander Keith Johnston, 1804-1971) bio je škotski geograf, kartograf, graver, leksikograf i izdavač iz Edinburga. Zajedno sa svojim bratom Viljemom, osnovao je kartografsku kompaniju W. & A. K. Johnston, koja je od 1840-ih godina štampala mnogobrojne karte i nekoliko atlasa. Ovde donosimo tri njegove mape.
Religije:
Moralni i statistički grafikon koji prikazuje geografsku rasprostranjenost ljudi u skladu sa njihovim religijskim verovanjima, sa najvažnijim protestantskim misionarskim ispostavama sredinom 19. veka. Mapu sastavio Aleksandar Kit Džonston, član edinburškog Kraljevskog društva. Gravirala i odštampala kompanija Viljem Blekvud i sinovi, sa sedištima u Edinburgu i Londonu. Objavljeno 1. maja 1854.
Pored religija, ova mapa sadrži i druge zanimljive podatke, kao što je jezička karta Evrope, i "dijagram napretka obrazovanja" (procenat populacije starosti između 7 i 14 godina za koji se smatra da dobija obrazovanje u školi ili iz drugih izvora, donji desni ugao karte). U donjem levom uglu nalazi se legenda koja objašnjava koje se boje odnose na koje religije, i istovremeno prikazuje broj propadnika svake religije, uz napomenu da se trenutna populacija planete procenjuje na hiljadu miliona stanovnika, što će reći - jednu milijardu.
Protestantske misije posebno su detaljno prikazane u Britanskoj Severnoj Americi, Indiji i Južnoj Africi, u vidu izdvojenih mapa.
Kliknite na mapu kako biste je videli uvećanu.
Biljke:
Geografska rasprostranjenost biljaka, i rasprostranjenogst biljaka u vertikalnom smeru u vrelom, umerenom i hladnom klimatskom pojasu, sa označenim srednjim godišnjim temperaturama, i najhladnijim i najtoplijim mesecima. Mapa je objavljena 1848.
Kliknite na mapu kako biste je videli uvećanu.
Bolesti:
Mapa zdravlja i zaraza, prevashodno u vezi sa prirodnim fenomenima nastala je 1856. godine u skladu sa podacima Kraljevskog epidemiološkog društva iz Londona. U donjem desnom uglu mape nalazi se Grafikon komparativne vrednosti života u državama, kao i Grafikon komparativne vrednosti života u gradovima i varošicama. Mapa sadrži i napomenu da crvena linija predstavlja kretanje kolere od istoka ka zapadu, sa datumima kada se pojavila. Plave linije pored obale predstavljaju strane ispostave Britanske mornarice. Zone ishrane određene su rakovom i jarčevom obratnicom, i zakrivljenom linijom koja počinje u blizini polarnog kruga na severu. U donjem levom uglu nalaze se grafikoni tuberkuloze (engl. "consumption") i reumatizma.
Kliknite na mapu kako biste je videli uvećanu.
Mape se mogu čitati kao nelinearne, nenarativne knjige.
